Προσφυγικά χωρίς ελπίδα

Tης Μαριαννας Τζιαντζη

«Προσφυγικό σπίτι, αληθινό. Ελα να το δεις και θα μείνεις άφωνος», λέει μια γιαγιά στον Σταύρο Θεοδωράκη και τον οδηγεί στο σπίτι της, στα Προσφυγικά της Θήβας. Τα μικρά δωμάτια αστράφτουν από καθαριότητα και νοικοκυροσύνη. Κεντημένο πετσετάκι στον δίσκο, με το γλυκό κίτρο κρύο νερό. Ούτε ίχνος μιζέριας κι εγκατάλειψης.
Ομως, αυτό το σπίτι είναι η εξαίρεση. Οι περισσότερες από τις 400 κατοικίες του προσφυγικού συνοικισμού βρίσκονται σε άθλια κατάσταση: αποχετεύσεις που στάζουν, ξηλωμένοι σοβάδες, ακόμα και στέγες από καρκινογόνο αμίαντο, όπως είδαμε στους «Πρωταγωνιστές» (Mega). Ελάχιστοι ο Ελληνες, όμως πάμπολλοι είναι οι Ινδοί, οι Πακιστανοί, οι Αλβανοί, οι Ρουμάνοι, οι Βούλγαροι που δουλεύουν στα εργοστάσια ή στα χωράφια. Και οι δουλειές διαρκώς λιγοστεύουν.
Κάποτε ο συνοικισμός αυτός ήταν το καμάρι της πόλης, το «Μικρό Παρίσι» της. Βιοπάλη, φτώχεια, αλλά και μεράκι, γλέντια, νόστιμα φαγητά, τραγούδια. Εδώ γεννήθηκε η Χαρούλα Αλεξίου, εδώ η γιαγιά της τραγουδούσε αμανέδες σαν αηδόνι. Ομως, τα πετρόχτιστα σπίτια άρχισαν να καταρρέουν και οι κληρονόμοι τους, οι απόγονοι των προσφύγων, εγκαταστάθηκαν σε διαμερίσματα στη Θήβα.
Σπίτια και άνθρωποι οι πρωταγωνιστές της εκπομπής. Σπίτια με πλούσιο παρελθόν και με θλιβερό παρόν και άνθρωποι με ζόρικο παρόν και αβέβαιο μέλλον. Η κάμερα μπαίνει σε αρκετά σπίτια. Κάποια είναι στοιχειωδώς οργανωμένα (όταν εκεί κατοικεί οικογένεια), όμως στα περισσότερα, όπου στοιβάζονται μόνο άνδρες μετανάστες, τα έπιπλα έχουν καταργηθεί ώστε να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος για ύπνο. Ούτε πλυντήριο ούτε ψυγείο. Και για φαγητό, πίτες φτιαγμένες με νερό και αλεύρι. Μόνο η τηλεόραση μένει στο γυμνό δωμάτιο. Κάποιοι παλιοί μετανάστες έχουν κάπως ενσωματωθεί. Μιλάνε ελληνικά, τα παιδιά τους πηγαίνουν σχολείο και τους αρέσει η τηλεοπτική «Πάτι».
Αγνωστος, ρευστός ο πληθυσμός των Προσφυγικών. Το καλοκαίρι, με τις αγροτικές εργασίες, μπορεί να φτάσει τις 5–6.000. Υπάρχουν όμως και χειρότερα, μια εγκαταλελειμμένη φαρμακαποθήκη, ενάμισι χιλιόμετρο έξω από τη Θήβα, μια τσιμεντένια σπηλιά όπου έχει καταφύγει ένας άγνωστος αριθμός Aφγανών. Δίχως ρεύμα, δίχως νερό. Σκοτάδι, κρύο, πείνα.
Ξανά πίσω στα Προσφυγικά. Ρημαγμένα σπίτια, όπου κάποτε ανθούσε η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή και τώρα αγκομαχά η ελπίδα για επιβίωση. Διαφορετικά τα κύματα της ιστορίας που έσκασαν εδώ, αλλά όχι πολύ διαφορετικά τα όνειρα που πλέχτηκαν κάτω από τις ίδιες στέγες σε διαφορετικές εποχές. Ομως τώρα οι στέγες στάζουν, βουλιάζουν, απειλούν να πλακώσουν τους «τυχερούς» που δεν μένουν σε σπηλιές.
Πόσα σπίτια είναι ετοιμόρροπα και πόσα μπορούν να συντηρηθούν, πόσα είναι καταπατημένα, πόσα νοικιάζονται με τον μήνα και πόσα με «κεφαλιάτικο»; Ποιος και πώς μπορεί να κάνει κάτι; Η εκπομπή δεν έδωσε απαντήσεις, όμως μας έδωσε μια εικόνα την οποία πολλοί μέχρι χθες αγνοούσαμε.

Πηγή: Καθημερινή.gr