Να μείνουμε μπλοκαρισμένοι στην αδικία που έχουμε υποστεί ή να αναζητήσουμε νέους τρόπους και λύσεις στο πρόβλημα μας;
Οι εφημερίδες, τα περιοδικά, η τηλεόραση μιλούν για την οικονομική κρίση που σκοτώνει, για την οικονομική κρίση που οδηγεί σε κατάθλιψη, για την οικονομική κρίση που οδηγεί στην αυτοκτονία.Πώς επηρεάζει η οικονομική κρίση;
Το να χάσει κάποιος τη δουλειά του ή να αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες που δεν τις αντιμετώπιζε στο παρελθόν σημαίνει ότι βιώνει ένα σοκ που τον ακινητοποιεί και τον καθιστά ανίκανο να αντιδράσει ακόμα και συναισθηματικά. Στη συνέχεια έρχεται η άρνηση, στη διάρκεια της οποίας δεν μπορεί κάποιος να συνειδητοποιήσει τι του έχει συμβεί, προσπαθώντας να διατηρήσει την αισιοδοξία ότι όλα θα πάνε καλά. Καθώς όμως περνά ο καιρός και η κατάσταση δεν αλλάζει τότε είναι που έρχεται ο θυμός προς πάσα κατεύθυνση. Μπορεί κάποιος να θυμώνει με τον εαυτό του, με το σύντροφό του, με εκείνους που ενδεχομένως να τον έχουν απολύσει, με τους πολιτικούς, με την κοινωνία ακόμα και με το θεό. Η θλίψη, η απαισιοδοξία και η κατάθλιψη είναι καταστάσεις που διαδέχονται το θυμό. Αν λοιπόν κάποιος βυθιστεί στην απελπισία και την μελαγχολία, χωρίς να καταφέρει να βγει από αυτό και να το «παζαρέψει» θα έλεγα, να αναρωτηθεί δηλαδή τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά, τότε οι συνέπειες είναι πραγματικά επικίνδυνες. Αλλιώς καταφέρνει να αποδεχτεί την κατάσταση να ανασυγκροτηθεί και να ενεργοποιηθεί. Από τη στιγμή θα μου πείτε που αποδεχτούμε την κατάσταση λύνεται και το πρόβλημα; Η απάντηση είναι όχι. Γιατί οι δυσκολίες εξακολουθούν να υφίστανται, η απώλεια της δουλειάς εξακολουθεί να υπάρχει. Μπορεί να γινόμαστε ιδιαίτερα νευρικοί και ευέξαπτοι, κυρίως προς τα πρόσωπα που είναι κοντά μας. Υπάρχει ο φόβος και η ανησυχία για το μέλλον.
Συνέπειες της οικονομικής κατάστασης βλέπουμε και στην οικογένεια. Οι γονείς αδυνατούν να προσφέρουν στα παιδιά τους όλα αυτά που πιστεύουν ότι οφείλουν ή που θέλουν να δώσουν. Αισθάνονται αποτυχημένοι, απελπισμένοι και κακό πρότυπο για τα παιδιά τους. Η αλλαγή στην οικονομική κατάσταση της οικογένειας συνεπάγεται αλλαγές σε όλα τα επίπεδα, για παράδειγμα η γυναίκα πρέπει να αναζητήσει μια εργασία που μέχρι τότε δεν το έκανε. Άρα μπορεί η νέα οικονομική κατάσταση να είναι είτε απειλή είτε ευκαιρία για αναδιαμόρφωση της οικογένειας και του ζευγαριού.
Και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να αντιμετωπίσουμε αυτό το οικονομικό άγχος;
Τι βοηθάει λοιπόν; Ο βαθμός αυτοεκτίμησης που έχουμε, κατά πόσο πιστεύουμε ότι μας καθορίζει μόνο η εργασία μας ή η οικονομική μας κατάσταση ως άτομα, κατά πόσο βρίσκουμε ικανοποίηση και σε άλλες δραστηριότητες ή σχέσεις. Η δυνατότητα να διατηρούμε την οικονομική μας ανεξαρτησία παρά τις δυσκολίες. Η ύπαρξη ισχυρών συναισθηματικών δεσμών και υποστηρικτικού περιβάλλοντος. Η προσωπικότητα μας και η απόφαση που παίρνουμε για το πως θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση.
Τις άμεσες συνέπειες λόγω των οικονομικών δυσκολιών, όχι μόνο δεν είναι δυνατόν να μην τις αποφύγουμε αλλά είναι και υγιές να τις βιώσουμε. Ωστόσο, η μεγάλη διάρκεια τους, η ένταση τους και η καθήλωση σε αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερα προβλήματα. Είναι μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας, να δούμε τι είναι σημαντικό για εμάς και τι τελικά έχει αξία στη ζωή μας. Αν απομονωθούμε και κόψουμε τις επαφές μας με τους άλλους θα έχουμε ως αποτέλεσμα να νιώθουμε μειονεκτικά, να αμφισβητούμε τον εαυτό μας, να θυμώνουμε και να λυπούμαστε ακόμα και τον ίδιο μας τον εαυτό. Το να συνεχίσουμε να επικοινωνούμε είναι λύση στην ψυχολογική αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης που μας δυσκολεύει. Το να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε πράγματα που μας γεμίζουν και μας ευχαριστούν και που ενδεχομένως δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση να ξοδέψουμε πολλά χρήματα.
Δεν μιλάμε για μια θεωρητική ωραιοποίηση της κατάστασης αλλά για πρακτικές λύσεις της καθημερινότητας μας που δεν θα μας κλείνουν περισσότερο αλλά θα μας δίνουν τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουμε την αίσθηση παντοδυναμίας που δίνουμε στα χρήματα. Να συνεχίσουμε κατά κάποιον τρόπο να δημιουργούμε με όποιο τρόπο κι αν είναι αυτό. Να ανακτήσουμε την αυτοπεποίθησή μας μέσα από τις σχέσεις μας με τους φίλους, την οικογένεια μας.
Η οικονομική κρίση μας κάνει να ψάχνουμε μανιωδώς να βρούμε ποιος έχει την ευθύνη για όσα αναγκαζόμαστε να υποστούμε. Σαν να φτιάχνουμε με το μυαλό μας μια κλίμακα για το ποιος φταίει και φυσικά να τοποθετούμε τον εαυτό μας όσο πιο χαμηλά μπορούμε, σαν άλλοθι να μένουμε αδικημένοι.
Σαν ειδικός προσπαθώ να δείξω στους θεραπευόμενους ότι έχει μεγάλη σημασία η συνειδητοποίηση της προσωπικής μας ευθύνης. Όχι για να αυτομαστιγωνόμαστε και να καταλογίζουμε στον εαυτό μας τα λάθη μας. Αλλά γιατί με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αυξήσουμε την πιθανότητα για καλύτερη επίλυση των δυσκολιών μας χωρίς να ψάχνουμε απλά τρόπους να εκτονώσουμε την οργή μας. Με αυτό τον τρόπο δεν μένεις απλά αδικημένος σε κάτι «απλά» που σου συμβαίνει αλλά προσπαθείς εσύ να διαμορφώσεις τα πράγματα όπως θέλεις και όπως σου ταιριάζουν. Χαίρομαι πολύ όταν έρχονται γονείς με σκοπό να προλάβουν τα λάθη τους ώστε να μην επαναληφθούν στα παιδιά τους ή όταν άνθρωποι δεν ψάχνουν τη μαγική λύση που θα τους εξαφανίσει τα συμπτώματα αμέσως χωρίς οι ίδιοι να μάθουν να σχετίζονται με ένα νέο τρόπο. Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις!
Η οικονομική κρίση, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι λόγος για απελπισία, κατάθλιψη, απομόνωση, γκρίνια, απαισιοδοξία. Θα μπορούσε να είναι όμως και μια ευκαιρία προσωπικής αυτοεξέτασης και αναπλαισίωσης, ώστε να κατανοήσουμε ότι μπορούμε εμείς οι ίδιοι να έχουμε περισσότερο έλεγχο στη ζωή μας.
Νικολάου Βίκυ
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Οικογενειακή Σύμβουλος
Γραφείο ψυχολόγου: Παναγούλη 14, Θήβα
Τηλ. 694-5957345
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου