Η νηστεία της παραμονής των Θεοφανείων

«Τέκνον Τίτε, επεφάνη η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποι, παιδεύουσα ημάς ίνα αρνησάμενοι την ασέβειαν και τας κοσμικάς επιθυμίας σωφρόνως και δικαίως και ευσεβώς ζήσωμεν εν τω νυν αιώνι, προσδεχόμενοι την μακαρίαν ελπίδα και επιφάνειαν της δόξης του μεγάλου Θεού και σωτήρος ημών Ιησού Χριστού..» (Τιτ. 2,11-13).

«Είναι μεγάλη η ημέρα και η εορτή των Θεοφανείων. Μεγάλη σε φανερώσεις και αποκαλύψεις. Μεγάλη διότι σήμερα στον Ιορδάνη ποταμό, κατά την Βάπτιση του Κυρίου «η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις». Εφανερώθη ότι ο ένας κατά την ουσία Θεός είναι τριαδικός κατά τις υποστάσεις. Ότι η μία θεία φύσις υποστασιάζεται σε τρια πρόσωπα. Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Αποκαλύπτεται σήμερα και ερμηνεύεται το ποία ήσαν τα πρόσωπα εκείνα τα οποία εις την αρχήν της Δημιουργίας διαλεγόμενα απεφάσιζαν: «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και ομοίωσιν». Απεκαλύφθη τέλος ο τρόπος υπάρξεως του Θεού..». Απεκαλύφθησαν τα μεγαλεία της δόξης του Τριαδικού Θεού. Γι’ αυτούς δε τους λόγους το σώμα της Εκκλησίας από τα πρώτα κιόλας χρόνια της επίγειας ζωής της θεσπίζει, νομοθετεί και εφαρμόζει, σύμφωνα και με τις ρητές εντολές του Ιδρυτή της Ι. Χριστού, 1)Το μυστήριο του Βαπτίσματος σε όλα τα μέλη της (Ματθ. 28,19-20).

2)Εορτάζει πανηγυρικά και μεγαλόπρεπα το μέγα γεγονός των Θεοφανείων ή Επιφανείων για να μας διδάξει το μέγα μυστήριο της φανέρωσης ταυτόχρονα και των Τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας.

3)Τελεί για 2 μοναδικές φορές μέσα στον χρόνο τον Μεγάλο Αγιασμό, την παραμονή της εορτής των Φώτων και την επόμενη στην ίδια ημέρα Των Θεοφανείων: Και αυτά για να εξαγιάσουμε και να προστατέψουμε από κάθε κακό όλα τα υλικά πράγματα μας (σπίτια, χωράφια, ζωντανά κ.λ.π.). Αυτά με τον Μεγάλο Αγιασμό της παραμονής των Θεοφανείων. Ενώ από τον Μεγάλο Αγιασμό της ημέρας των Θεοφανείων κοινωνούμε (πίνουμε) και εμείς για να εξαγιασθεί και το σώμα μας με όλες τις αισθήσεις του.

Για προετοιμασία μας δε

4)Η Εκκλησία μας έχει νομοθετήσει την αυστηρή νηστεία της παραμονής των Θεοφανείων. Έτσι: «Νηστεύουμε την παραμονή των Θεοφανείων. Σκοπός της νηστείας αυτής κοινώς θεωρείται η προπαρασκευή δια την προσέλευση στην μετάληψι του μεγάλου αγιασμού της ημέρας της εορτής. Αν όμως η παραμονή είναι Σάββατο ή Κυριακή, επομένως ημέρα που δεν επιτρέπεται η νηστεία, τότε πως θα κοινωνήσωμε του αγιασμού κατά την επόμενη; Και πάλι αν ο αγιασμός της παραμονής και της εορτής είναι ο αυτός μέγας αγιασμός και αφού προϋπόθεσις για την μετάληψι του είναι η νηστεία, δεν μπορούμε να κοινωνήσουμε από τον αγιασμό της παραμονής, εφ’ όσον δεν νηστεύσαμε κατά την προηγούμενη, που είναι ημέρα καταλύσιμος εις πάντα (..).

Μόνο η παραμονή των Θεοφανείων έμεινε στην Εκκλησία μας ωε ημέρα νηστείας, ξηροφαγίας. Γι’ αυτό και η λειτουργία της παραμονής του Μεγάλου Βασιλείου είναι συνδεδεμένη με τον εσπερινό. Ετελείτο δηλαδή αρχικώς το εσπέρας μετά την ενάτη ώρα, λόγω της νηστείας, όπως και μέχρι σήμερα στα μοναστήρια. Η νηστεία όμως, κατά τους ιερούς κανόνας, απαγορεύεται κατά τα Σάββατα και τας Κυριακάς. Αν κατ’ αυτάς τας ημέρας συμπέση η παραμονή των Θεοφανείων, καταλύεται η νηστεία, όχι βέβαια «εις πάντα», αλλά έχομε κατάλυσι «οίνου και ελαίου» και η θεία λειτουργία τελείται, όπως τας μη νηστίμους ημέρας, το πρωί. Ίσως η νηστεία της παραμονής των Θεοφανείων έχει κάποια σχέσι και με το βάπτισμα των κατηχουμένων. Είναι γνωστό, ότι κατά τα Θεοφάνεια, όπως και κατά τα Χριστούγεννα και ιδιαιτέρως κατά το Πάσχα, προσήρχοντο στο βάπτισμα ομαδικός οι κατηχούμενοι. Είναι επίσης γνωστό, ότι του βαπτίσματος προηγείτο νηστεία και των βαπτιζομένων και της Εκκλησίας όλης».

(Από το βιβλίο: Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, του Καθηγ. Ιω. Φουντούλη, εκδ. Γ’ της Αποστολικής Διακονίας).

Και όλα αυτά: «Γιατί ο Θεός φανέρωσε Τη Χάρη Του, για να σώσει όλους τους ανθρώπους. Αυτή (η Χάρη) μας καθοδηγεί να αρνηθούμε την ασέβεια και τις αμαρτωλές επιθυμίες και να ζήσουμε με σωφροσύνη, με δικαιοσύνη και με ευσέβεια στον παρόντα αιώνα, περιμένοντας τη μακαριότητα που ελπίζουμε, δηλ. την εμφάνιση (τη φανέρωση) της δόξας Του μεγάλου Θεού και Σωτήρα μας, του Ιησού Χριστού» Αμήν. (Τίτ. 2,11-13).

ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ
ΜΕΛΕΤΙΟΣ Ν. ΘΑΝΑΣΟΥ
ΙΕΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ
Ι.Ν. ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΗΒΩΝ
ΜΕΛΟΣ Δ.Σ.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ – ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΒΟΙΩΤΙΑΣ