Να γίνουν τα Μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, με σκοπό την ανάπτυξη της μόρφωσης, την αμοιβαία κατανόηση και την συνεργασία μεταξύ των λαών, ήταν το μήνυμα της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, στα πλαίσια της οποίας κινήθηκε και η ημερίδα στην Θήβα με πολύ σημαντικές εισηγήσεις..Στο γενικό πλαίσιο των εκδηλώσεων στην Θήβα, αναφέρθηκε η Διευθύντρια της Θ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αλ. Χαραμή, κάνοντας την αρχή με τα εκπαιδευτικά παιχνίδια, που διοργανωθήκαν ολόκληρη την προηγούμενη εβδομάδα στα Αρχαιολογικά Μουσεία της Βοιωτίας, στα οποία συμπεριελήφθη και το Μουσείο της Θήβας, κλειστό για το κοινό μέχρι το 2013, λόγω των εργασιών που γίνονται για την νέα μόνιμη έκθεση των αρχαιοτήτων της Βοιωτίας, με βασικό στόχο οι μαθητές των σχολείων να τα αγαπήσουν, να τα νοιώσουν δικά τους, κτήμα τους και να κατανοήσουν την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου τους.
«Πιστεύουμε, ότι με την γνώση που αποκομίζουν μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα στα Μουσεία μας, θα αποκτήσουν τον σεβασμό για την πολιτιστική τους κληρονομιά και θα γίνουν στο μέλλον προστάτες της» τόνισε η κ. Χαραμή, επισημαίνοντας ότι «οι αρχαιότητες δεν ανήκουν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, ούτε στους αρχαιολόγους, παρά σε όλο τον κόσμο»..
Αναφέρθηκε στο πολυδιάστατο έργο της 23ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και της Θ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, που ασχολούνται με την ανάδειξη των αρχαιοτήτων της Βοιωτίας, κυρίως όμως στις δυσκολίες των εργασιών που γίνονται στο νέο Μουσείο της πόλης, το εύρος και το μέγεθος των οποίων δικαιολογούν απολύτως το χρονικό διάστημα που παραμένει το Μουσείο μας κλειστό…
Ας ακολουθήσουμε όμως, την κ. Χαραμή στην περιγραφή της νέας διαχρονικής μόνιμης έκθεσης, στον διπλάσιο σε έκταση εκθεσιακό χώρο των 1.000 τ. μ. του ανακαινισμένου μουσείου της Θήβας, που θα περιλαμβάνει βοιωτικές αρχαιότητες από τους προϊστορικούς έως και τους μεταβυζαντινούς χρόνους και το οποίο «καλείται να παίξει καθοριστικό ρόλο, τόσο σε επίπεδο διαχείρισης της επιστημονικής γνώσης, όσο και σε επίπεδο επικοινωνιακής σχέσης με το κοινό του, με στόχο να μεταβληθεί σε ζώντα και πολυδύναμο οργανισμό, με ευρύ πεδίο δράσης και να ανταποκριθεί στον εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό του ρόλο»’ όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά…
«Στον χώρο της υποδοχής του κοινού, η έναρξη της έκθεσης σηματοδοτείται από ένα σύντομο κείμενο, που εισάγει τους επισκέπτες στο σκεπτικό της έκθεσης, και ένα τοπογραφικό των αιθουσών. Στον ίδιο χώρο παρουσιάζεται το χρονικό των ανασκαφών στη Βοιωτία και η ιστορία του Μουσείου της Θήβας. Μια μεγάλων σχετικά διαστάσεων προθήκη θα φιλοξενεί πινακίδες με κείμενο και φωτογραφίες που θα αφηγούνται το ιστορικό των ανασκαφών στη Βοιωτία από τον 19ο αιώνα έως σήμερα, το ιστορικό της ανέγερσης του πρώτου, του δεύτερου Μουσείου της Θήβας και της σημερινής επέκτασης. Η πρώτη αίθουσα αποτελεί μια εισαγωγή στην έκθεση, με την παρουσίαση της αρχαίας Βοιωτίας και του φυσικού της περιβάλλοντος, αλλά της μυθολογίας στην Βοιωτία, με κυρίαρχη την Θήβα ως «τόπου των μύθων» Ακολουθεί η ενότητα της Εποχής του λίθου, με σημαντικότερα εκθέματα τα ευρήματα από την κατοίκηση των σπηλαίων Σεϊντί και Σαρακηνού, περιμετρικά της Κωπαίδας και την τρισδιάστατη αποκατάσταση λίθινων εργαλείων.
Σημαντική ενότητα της έκθεσης αποτελεί αυτή της πρώιμης εποχής του χαλκού και ειδικότερα η υποενότητα των ταφικών πρακτικών, που αφορούν σε πολλαπλές ταφές στη Θήβα, οι οποίες καλύπτονται από μνημειώδεις πλίνθινους τύμβους, όπως αυτές που βρέθηκαν σε δύο κοντινά μεταξύ τους σημεία της Καδμείας : στον λόφο του Αμφείου και στον χώρο του Μουσείου, κατά τις εργασίες επέκτασής του. Τρίτη ενότητα της έκθεσης είναι η Γένεση του Μυκηναϊκού πολιτισμού στον ελλαδικό χώρο, με έντονη την επιρροή της μινωϊκής Κρήτης και την εμφάνιση και άνοδο μιας ηγετικής τάξης.
Ο τάφος του πολεμιστή και μιας πλούσιας γυναικείας ταφής από τη Θήβα και ο εξωτικός πλούτος ανδρικών ταφών από τον Ορχομενό, αντιπροσωπεύουν αυτήν την ηγετική ομάδα που εμφανίστηκε τον 16ο π.Χ. αιώνα και ανελίχθηκε, βασίζοντας την δύναμή της στην ικανότητά της στα πολεμικά έργα, στις επαφές με τον χώρο του Αιγαίου, της ανατολικής Μεσογείου, και στον πλούτο που προερχόταν από αυτές. Σημαντική θα είναι στην ενότητα αυτή, η αναπαράσταση ενός λακκοειδούς τάφου με τα κτερίσματά του από τον Ορχομενό.
Τέταρτη πολύ σημαντική ενότητα της έκθεσης είναι αυτή της Μυκηναϊκής Θήβας και της επικράτειάς της, που περιλαμβάνει την Γεωγραφία της Βοιωτίας κατά την Υστεροελλαδική περίοδο, με τις σημαντικότερες θέσεις, οι οποίες αναφέρονται στις πινακίδες γραμμικής Β’ γραφής και στα σφραγίσματα, : Θήβα, Εύτρηση, Ελεών, Αμάρυνθος, η Πολεοδομική οργάνωση, με τις οχυρωμένες ακροπόλεις του Γλά, της Εύτρησης και της Καδμείας, η αρχιτεκτονική διαμόρφωση και η διακόσμηση των ανακτόρων, με την έκθεση σημαντικών δειγμάτων τοιχογραφιών από το ανάκτορο της Θήβας, του Γλά και του Ορχομενού, την λειτουργία των ανακτόρων, με τα στοιχεία διοίκησης που δίνει η ανάγνωση των κειμένων σε Γραμμική Β’ γραφή, το εμπόριο και οι διεθνείς σχέσεις και επαφές με το Αιγαίο, την Μ. Ασία και την Ανατολή, με την έκθεση των ψευδόστομων αμφορέων και των σφραγιδοκυλίνδρων από το Δωμάτιο του Θησαυρού, τα ανακτορικά εργαστήρια με την επιλογή αντικειμένων που παράγονταν σ’ αυτά (ελεφάντινα, χρυσά, γυάλινα, από ημιπολύτιμους λίθους) και με την έκθεση ενός θησαυρού χάλκινων εργαλείων που χρησιμοποιούντο σε αυτά, η λατρεία και τα φανταστικά όντα, με τα σχηματοποιημένα ειδώλια, τα τελετουργικά σκεύη, η επίδειξη ανδρείας της ηγεμονικής τάξης, με την έκθεση αντικειμένων από τον πολεμικό εξοπλισμό και το κυνήγι, αγαπητές ασχολίες της αριστοκρατικής τάξης και τις ταφικές τέλος πρακτικές, με σημαντικό έκθεμα της πήλινες λάρνακες της Τανάγρας, και πληροφοριακό κείμενο με πλούσιο εποπτικό υλικό για τον μνημειακό τάφο στον Ορχομενό, τον λεγόμενο Θησαυρό του Μινύου.
Από τους ιστορικούς χρόνους, στην 6η ενότητα της γεωμετρικής περιόδου, όπου παρουσιάζεται η πολιτειακή και κοινωνική οργάνωση πόλεων, όπως η Θήβα, οι Θεσπιές, οι Πλαταιές, η Κορώνεια, η Μυκαλησσός και η Ακραιφία, με τις παραγωγικές δραστηριότητές τους, το εμπόριο, τις επιρροές και τα τοπικά εργαστήρια, με πολλά δείγματα κεραμικής και μεταλλοτεχνίας, που προέρχονται κυρίως από τα αρχαία νεκροταφεία τους (Σημαντική υποενότητα αυτής της περιόδου είναι των ιερών και της λατρείας, με αντικείμενα από το ιερό του Ισμηνίου Απόλλωνα στη Θήβα, από το Καβίρειο, και το ιερό του Απόλλωνος Πτώου.
Στην υποενενότητα των ταφικών εθίμων, θα υπάρχει η αναπαράσταση μιας πλούσιας γυναικείας ταφής από την Καμηλόβρυση Παραλίμνης).
Η 7η ενότητα της αρχαϊκής περιόδου, περιλαμβάνει σημαντικές υποενότητες : Η ανάπτυξης της πόλης-κράτους και η βοιωτική ομοσπονδίας, η «πολιτεία των οπλιτών» και η μάχη των Πλαταιών ως συμβόλου ενότητας των Ελλήνων, καθώς και τα Ιερά, η λειτουργία τους και οι πολιτικές προεκτάσεις. Στη Βοιωτία συνυπάρχουν ιερά πανελλήνιας ακτινοβολίας, όπου λατρευόταν ορισμένοι Ολύμπιοι θεοί. Σ’ αυτά ανήκε το ιερό του Ισμηνίου Απόλλωνα στη Θήβα. Τα θεμέλια του πώρινου δωρικού ναού που αποκαλύφθηκαν στον ομώνυμο λόφο, αποτελούν τον πρωιμότερο δωρικό ναό που έχει αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα στον ελλαδικό χώρο
Στο ιερό του Πτώου Απόλλωνος στο Ακραίφνιο, βρέθηκαν πλήθος αγαλμάτων, των κούρων, τα οποία αποτελούσαν αναθήματα στον θεό. Μέσα στη Θήβα, στην οδό Πολυνείκους, στο οικόπεδο του κ. Μανίσαλη, ανασκάφηκε ιερό του Ηρακλή, στο οποίο φαίνεται ότι τελούνταν θυσίες και εναγισμοί από το τέλος της Γεωμετρικής έως και την Κλασική εποχή. Σημαντική υποενότητα της αρχαϊκής εποχής είναι και αυτή των τοπικών εργαστηρίων, στα οποία παράγονταν κεραμεικά, μεταλλικά και γλυπτά. Επόμενη σημαντική ενότητα αποτελεί η 8η, της Κλασικής περιόδου στη Βοιωτία, και ιδιαίτερα οι υποενότητες του Βοιωτικού Κοινού και της Θηβαϊκής ηγεμονίας, του πολυτάραχου 4ου αιώνα κατά τον οποίο έγιναν σημαντικές πολεμικές συγκρούσεις των Βοιωτών με άλλες πόλεις και φύλα, όπως η μάχη του Δηλίου, η μάχη των Λεύκτρων, η μάχη της Χαιρώνειας, η μάχη της Κορώνειας και η μάχη της Αλιάρτου (Σημαντική είναι και η υποενότητα των Ιερών, της λατρείας και των θρησκευτικών εορτών).
Η 9η ενότητα της ελληνιστικής περιόδου, περιλαμβάνει τις υποενότητες της πολιτειακής οργάνωσης, της οικιστικής εξέλιξης και της οικονομίας, όπου παρουσιάζονται πόλεις της Βοιωτίας μέσα από τις αρχαιολογικές έρευνες : η Θήβα και η Τανάγρα, η οικονομία και το εμπόριο στη Βοιωτία. Σημαντικό τμήμα της έκθεσης της περιόδου αυτής, αποτελεί αυτό της πολιτικής και κοινωνικής αναστάτωσης και των καταστροφών που υπέστη η Θήβα από τους Μακεδόνες και τους Ρωμαίους. Ενδιαφέροντα εκθέματα είναι οι θησαυροί που καταχώθηκαν στη Θήβα από κατοίκους της πόλης, κατά τις περιόδους της πολιτικής αστάθειας, και επιδεικνύουν τον φόβο τους για τις επάλληλες επιδρομές αυτής της τόσο ταραχώδους εποχής. Από την καθημερινή ζωή, παρουσιάζονται τα ευρήματα μιας ελληνιστικής οικίας, η οποία ανασκάφηκε στην Πολυγύρα Θήβας, στο οικόπεδο του κ. Αναστασίου, εντός των τειχών της αρχαίας πόλης, η ζωή των ελεύθερων και η ζωή των δούλων, με την έκθεση επιγραφών απελευθερωτικών, η ζωή των γυναικών και των παιδιών με εκθέματα που δίνουν πληροφορίες γι αυτήν (πήλινα ειδώλια, μεταλλικά αντικείμενα, αγγεία και μικροαντικείμενα από διάφορες ανασκαφές στη Βοιωτία).
Στην υποενότητα θέατρο και οι τέχνες, παρουσιάζονται με εποπτικό υλικό αλλά και εκθέματα, τα θέατρα της Βοιωτίας (του Ορχομενού,του Καβιρείου, της Κοιλάδας των Μουσών). Τέλος παρουσιάζονται τα Ιερά και οι θρησκευτικές γιορτές και αγώνες που διεξάγονταν σε αυτά : Στον ναό του Διός Βασιλέως στη Λιβαδειά τα Βασίλεια , στο Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς τα Παμβοιώτια, στον ναό των Χαρίτων στον Ορχομενό τα Χαρίτεια. Στη συνέχεια εκτίθενται πλούσια ευρήματα από την ανασκαφή των ελληνιστικών νεκροπόλεων της Θήβας, της Τανάγρας και της Αλιάρτου.
Στην 10η τέλος ενότητα της Ρωμαϊκής περιόδου, τα εκθέματα δίνουν πληροφορίες για την πολιτειακή και κοινωνική οργάνωση των βοιωτικών πόλεων, για την αυτοκρατορική παρουσία στη Βοιωτία, με την έκθεση του ανδριάντα του αυτοκράτορα Αδριανού, επιγραφών και με πορτραίτων Επίσης παρουσιάζονται μέσω διαφόρων εκθεμάτων, οι παραγωγικές διαδικασίες (αγροτική παραγωγή, εμπόριο, βιοτεχνία, νομισματοκοπία και εργαστήρια), η καθημερινή ζωή, τα ιερά, με την λατρεία των ανατολικών θεοτήτων, τους αγώνες (Μουσεία, Ερωτίδια, Πτώα, Σαραπεία) και τα ταφικά έθιμα.
Η έκθεση ολοκληρώνεται με την ενότητα των Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών χρόνων στη Βοιωτία». «Ευελπιστούμε ότι η νέα έκθεση, με τη δυναμική που την χαρακτηρίζει, μπορεί να παίξει το ρόλο ενός χώρου ψυχικής ανάτασης, έμπνευσης και πνευματικής απελευθέρωσης» τόνισε η Διευθύντρια του Μουσέιου Θηβών, παραδίδοντας την σκυτάλη στους επόμενους ομιλητές Β. Αραβαντινό, Στ. Σκαρτσή, Κ. Ψαράκη, Δ. Οικονόμου και Γρ. Τσόκα, που ασχολήθηκαν με το Ιερό του Ηρακλέους κοντά στις Ηλέκτρες Πύλες, το τμήμα της Βυζαντινής πόλης, που ανακαλύφθηκε κάτω από το νέο Δικαστικό Μέγαρο, τις έρευνες στο ναό του Ισμηνίου Απόλλωνα, την Θήβα στην μυκηναϊκή ανακτορική εποχή και το αναπάντεχο εύρημα στα θεμέλια του Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με τον Λόφο του Αμφείου και την πολυσυζητημένη Πυραμίδα του…
«Ο τύμβος του Αμφείου είναι, που είναι ο πρωϊμότερος στον Ελλαδικό χώρο και ο δεύτερος που ανακαλύφθηκε στο οικόπεδο του νέου Μουσείου αποτελούν μνημεία με έντονο συμβολικό περιεχόμενο είναι χώροι μνήμης και υπό αυτή την έννοια ιστορικοί τόποι,. Η κατασκευή των τύμβων αποτελεί στοιχείο κλειδί για την εξέταση των κοινωνικών δομών της πρωτελλαδικής περιόδου καθώς μας αποκαλύπτει ότι η κοινωνία της Θήβας ήδη από την τρίτη χιλιετία είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο κοινωνικής πολυπλοκότητας κ αι οργάνωσης που μέσω αυτών των δυο μνημείων επεδίωξε να εκφράσει την ιστορική μνήμη, να ορίσει την συλλογική ταυτότητα των κατοίκων της και να προβάλλει την οικονομική και πολιτική της ισχύ έναντι των άλλων και πιο απομακρυσμένων οικισμών εντός και εκτός Βοιωτίας. Είναι λοιπόν, μια ευτυχής συγκυρία, που αυτό το μνημείο της τρίτης χιλιετίας που κατασκευάστηκε με σκοπό να είναι ορατό, βρέθηκε στον χώρο του αρχαιολογικού μουσείου και θα τύχει πλέον της προβολής που του αρμόζει για θα είναι ξανά ορατό μετά από περίπου 4.000 χρόνια».. επεσήμανε η κ. Ψαράκη, προβληματίζοντας τους παρευρισκόμενους, ιδιαίτερα όσους έχουν ασχοληθεί με τον Λόφο του Αμφείου…
Η κ. Χαραμή δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τους χορηγούς της ημερίδας τον Όμιλο Τιτάν, τον Εμπορικό Σύλλογο Θηβών, την Τρία Έψιλον και την Amita Fun, χωρίς την χρηματοδότηση ή την υποστήριξη με υλικά των οποίων δεν θα ήταν δυνατή η διοργάνωση όλων αυτών των εκδηλώσεων, αλλά και τον Δήμαρχο Θηβαίων, όχι μόνο για την υποστήριξη της ημερίδας, αλλά και για τον σεβασμό που δείχνει στην Υπηρεσία μας, καθώς και για την βοήθεια μου μας προσφέρει όποτε του ζητηθεί, καθώς και όλους τους παρευρισκόμενους.
Βοιωτική Ώρα
